Hoofdstuk 1: Het onderscheiden
Precies zo begrijpt men niet makkelijk, dat in de grote natuur dat geschiedt, wat ook binnen het kleinste gezelschap optreedt. Dringt de ervaring het ze op, dan staat het ze tenslotte aan. Kaf in beweging gezet door geslepen barnsteen, heeft verwantschap met het ongehoordste onweer, is een en hetzelfde verschijnsel. Dit in het klein plaatsvindende geven wij ook bij enige andere gevallen toe, maar snel verlaat ons de zuivere geest van de natuur, en de demon van de gekunsteldheid maakt zich over ons machtig en laat zich overal gelden.
Ebenso begreift man nicht leicht, daß in der großen Natur das geschieht, was auch im kleinsten Zirkel vorgeht. Dringt es ihnen die Erfahrung auf, so lassen sie sich's zuletzt gefallen. Spreu von geriebenem Bernstein angezogen, steht mit dem ungeheuersten Donnerwetter in Verwandtschaft, ja ist eine und eben dieselbe Erscheinung. Dieses Mikromegische gestehen wir auch in einigen anderen Fällen zu, bald aber verläßt uns der reine Naturgeist, und der Dämon der Künstelei bemächtigt sich unser und weiß sich überall geltend zu machen.
Rudolf Steiner Commentaar
bij spreuk 82 en 83
Bij de meeste mensen doet zich tussen hun ervaring en hun denken een leemte voor. Beide kunnen ze niet innig genoeg doordringen. De ervaring bevat elementen, waarover ze geen gedachten hebben. In hun gedachtesysteem zitten bestanddelen waaromtrent hen ervaring ontbreekt. De leemten proberen ze door hersenspinsels op te vullen.
Bei den meisten Menschen ist zwischen ihrer Erfahrung und ihrem Denken eine Lücke. Sie können beides nicht innig genug durchdringen. Ihre Erfahrung enthält Elemente, zu denen ihnen die Gedanken fehlen. In ihrem Gedankensysteme sind Bestandteile, zu denen ihnen die Erfahrung fehlt. Die Lücke suchen sie durch Hirngespinste auszufüllen.
Audiovisuele weergave spreuk 83
Muziek
Der Fischer - Alphons Diepenbrock
Ballade
Der Fischer - Johann Wolfgang von Goethe
Ik zou Zirkel vertalen met kring of verband of samenhang -omdat volgens mij niet een kring van personen (gezelschap) bedoeld is.
BeantwoordenVerwijderenGefallen lassen zou ik vertalen met nemen ze het uiteindelijk wel aan.
Kaf is korenafval en verhoudt zich tot barnsteen als iets dat waardeloos is ten opzichte van iets wat kostbaar is. Omdat kaf en barnsteen ons tegenwoordig zoveel niet meer zegt, zou je de lezer in de vertaling kunnen helpen door te spreken van het waardeloze kaf en het kostbare barnsteen.
Een ongehoord onweer is er een zonder hoorbare donder terwijl denk ik een enorm onweer bedoeld wordt.
Goethe vergelijkt dus een in sterke onbalans verkerende waardeverhouding met een enorm onweer. Dat onweer is een reactie in de natuur op wrijving door warmte-koude verschillen in luchttemperatuur die door luchtbeweging (drukverschillen?) wordt veroorzaakt.
Wat hier in het klein gebeurt begrijpen we ook nog wel bij enige andere gevallen, maar al snel verlaat ons de zuivere geest van de natuur en neemt de demon van de gekunsteldheid de macht over en laat zich overal gelden.
Tot zover mijn poging Goethe's dichterlijke vrijheid hier te proberen te begrijpen...
Dank je voor je zinnige commentaar, Theo. Ik had eerst ook kring staan, maar dat kwam me te abstract voor. Had even moeten doorpakken. Het gaat hier om soortgelijke natuurverschijnselen op beperktere schaal (kring). Zirkel kan dus beter vertaald worden met verband, het 'kleinste verband'.
Verwijderen'Nemen ze het uiteindelijk wel aan', is inderdaad beter.
'Ongehoord' heeft niet per definitie de betekenis van 'niet beluisterd', het kan ook 'erg' of 'zeer' betekenen, vaak in negatieve zin. Daarom kan dat woord wel blijven staan, vind ik.
Kaf en barnsteen. Het verschijnsel laat zich vergelijken met statische elektriciteit van een opgewreven kam en papiersnippers. Ik ging er van uit dat dit wel vrij algemeen bekend is. Je suggestie om er bijvoeglijke naamwoorden aan toe te voegen is inderdaad handzaam voor lezers.
Heb begin deze maand een dienstbetrekking aanvaard, welke maakt dat ik vroeg uit de veren mag (5:00 uur) en natuurlijk ook op tijd moet inslapen. Dat kan maken dat redactionele commentaar onder blogberichten vaker zal ontbreken of in meer afgeslankte vorm verschijnt.
BeantwoordenVerwijderenBedeutung: Bernstein , griechisch elektron (von alégein – zählen,Bernstein = Zählstein), lateinisch sucinum (von von sucus – Saft, Ausgeschwitztes), germ. (in lat. Schreibung) glesum oder glaesum (gleißend, glasig, adt.Wort GLAS) Bernstein von niederdt. börnen - brennen, also urspr."Brennstein".
Elektron heißt im Griechischen auch eine Legierung aus Silber und Gold.
Aber die Grundbedeutung ist Bernstein, da dieser schon lange vor der Legierung in Griechenland vorkam; von seiner Farbe übertrug man den Namen auf das ähnlich gefärbte Metall.
Die Elektrizität heißt nach der Kraft des mit einem Wollappen geriebenen Bernsteins, der dann kleine Fäden und Spreu anzieht.
Bron een Latijnse Link die net als het latijn, een dode taal sprak. Niet werkte.
Dank je voor deze interessante achtergrondinformatie, Matthijs. Barnsteen, een fossiele hars afkomstig van naaldbomen: Barnsteen - Wikipedia.
VerwijderenKringen? Kleinste verbanden? In deze tijd spreekt men in dit verband ook wel over 'dots'... 'connecting the dots'. 'Connecting the dots', doe je bij bv. bij een terugblik op de dag. Bij 'connecting the dots', de terugblik, bestaat de wens om punten te verbinden tussen de werelden van leren, creatie en inzichten. Onzichtbare 'dots' zijn vaak de links naar grotere patronen van het universum, van het leven en van gegevens in het algemeen.
BeantwoordenVerwijderenInteressant Marika. Hier Steve Jobs over zijn connecting dots.
VerwijderenIn het Duits kent men 'gefallen' en 'gefallen lassen'. Bijvoorbeeld : 'Es oder etwas gefällt mir' = 'het of iets bevalt mij' en 'lasst du dir das gefallen?'= 'laat je je dat welgevallen?' ofwel 'laat je je dat aanleunen?' m.a.w. 'neem je dat?' In het Nederlands hebben we dus de equivalenten 'bevallen'en 'laten welgevallen', je ziet het zijn bijna elkaars tegenpolen maar net niet helemaal; in het eerste geval, bevallen, gaat het van harte, in het tweede geval, laten welgevallen, is er enige dwang nodig, b.v. onweerlegbaar bewijs, voordat de ander, al is het met tegenzin, overstag gaat en met een zuinig mondje instemt: 'nou vooruit dan maar'. Mijns inziens is er in het onderhavige aforisme dus geen sprake van 'bevallen, aanstaan', maar van 'laten welgevallen'. Verder geef ik je in overweging 'gerieben' wel degelijk met gewreven' te vertalen want er is geen sprake van 'slijpen' en het kaf wordt daardoor letterlijk door het barnsteen 'aangetrokken'; dat is door het wrijven positief elektrisch geworden (het kan zelfs vonken)!
Verwijderen